Analiza danych dotyczących transportu towarów śródlądowymi drogami wodnymi w Polsce i Europie oraz prognoz warunków hydrologicznych polskich dróg wodnych w związku ze zmianami klimatu wymusza pytania o perspektywy żeglugi śródlądowej w naszym kraju.
Od przyjęcia przez rząd „Założeń do planów rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce na lata 2016–2020 z perspektywą do roku 2030” minęło 8 lat. Wciąż czekamy na analizy efektywności ekonomicznej i oceny popytu-podaży na transport towarów drogami wodnymi dla całej sieci planowanych dróg wodnych, albo chociaż dla jej poszczególnych komponentów. Nie ma strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, która dla tego typu dokumentów jest wymagana prawem polskim i wspólnotowym.
Fundacja Greenmind i Koalicja Ratujmy Rzeki postulują, aby przed podjęciem ostatecznej decyzji co do inwestowania w śródlądowe drogi wodne wziąć pod uwagę następujące fakty:
- Nakłady na doprowadzenie ok. 3,5 tys. km rzek do stanu międzynarodowych dróg wodnych szacowane są na min. 200 mld zł, podczas gdy inwestycje znacząco poprawiające dostępność dla przewozów towarów 20 tys. km sieci kolejowej oceniono na 34 mld zł.
- Wolumen przewozów żeglugą śródlądową w ostatnich 10 latach w Unii Europejskiej spadł o 14 procent
- W dziesięcioleciu 2010-22 udział żeglugi rzecznej w całym transporcie zmniejszył się w 13 z 16 krajów EU, w tym u europejskich liderów -. Holandii, Niemiec, Rumunii i Belgii
- W Polsce żegluga śródlądowa ma znikome znaczenie w transporcie towarów. W roku 2022 barkami przewieziono 2 076,4 tys. ton towarów, tj. 0,09% całego transportu. Od roku 2015 przewozy spadły prawie sześciokrotnie
- Nawet Ren I Dunaj, których przepływy są znacząco większe niż Odry i Wisły, nie są wystarczająco odporne na zmienność hydrologiczną przepływu (susze) oraz są podatne na dalsze zmiany wynikające ze zmiany klimatu
- W Odrze – najlepiej rozwiniętej polskiej drodze wodnej brakuje wody. W przekroju Malczyce w okresie 1970-2022 wymaganą dla klasy II i III głębokość tranzytową 180 cm zarejestrowano średnio przez około 4 miesiące (113 dni w roku). W roku 2022 zaledwie przez 23 dni
Więcej w ekspertyzie: Pytania-o-przyszłość-śródlądowej-żeglugi_towarowej-w-Polsce
Kontakt dla mediów:
Jacek Engel, Fundacja Greenmind, Koalicja Ratujmy Rzeki: + 48 691 38 42 42, jacek.engel (at) greenmind.pl