Wprowadzenie
W ramach projektu zaplanowano analizę sposobu transpozycji art. 3–9 Konwencji do krajowego porządku prawnego, z uwzględnieniem niektórych istotnych zagadnień wymienionych w aneksie do dokumentu pt. „Guidance on reporting requirements: List of issues for possible consideration in preparing national reports”1 .
Integralną część opracowania stanowią:
- tabela zawierająca listę krajowych środków prawnych mających znaczenie dla transpozycji artykułów 3-9 Konwencji, wraz z krótkim opisem sposobu, w którym każdy środek prawny transponuje Konwencję, w tym tzw. specustaw, wraz z krótkim opisem sposobu, w którym specjalne środki prawne wyłączają lub ograniczają transpozycję Konwencji;
- tabela zawierająca listę tych części poszczególnych artykułów Konwencji, które nie zostały transponowane do prawodawstwa krajowego lub których transpozycja budzi wątpliwości;
- komentarz do zmian przewidzianych w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw2 (nowelizacja), w zakresie istotnym dla transpozycji Konwencji3.
1 Komitet Społeczno – Ekonomiczny ONZ, http://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/documents/2007/pp/ece_mp_pp_wg_1_2007_L_4_e.pdf
3 z uwagi na to, że nowelizacja w zakresie istotnym dla transpozycji Konwencji wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r., w opracowaniu analizowano przepisy obowiązujące w dniu opracowania analizy (listopad 2015), z odpowiednim omówieniem zmian wprowadzanych nowelizacją
Wnioski
Przeprowadzona w projekcie Fundacji analiza sposobu transpozycji art. 3 – 9 Konwencji z Aarhus wykazała, że Polska co do zasady w istotnej części poprawnie transponowała Konwencję. Nie można nie zauważyć jednak, że obecnie obowiązujące przepisy krajowe odbiegają od zapisów Konwencji, m. in. w następujących sprawach:
- nakładają na organ administracji obowiązek odmowy udostępnienia informacji o środowisku w sytuacjach, gdy Konwencja jedynie stwarza możliwość odmowy jej udostępnienia;
- przewidują zbyt krótkie terminy dla składania przez społeczeństwo uwag i wniosków w postępowaniach dotyczących:
- wydania decyzji w sprawach dotyczących środowiska;
- przyjęcia planów, programów lub wytycznych polityki mających znaczenie dla środowiska;
- przyjęcia aktów wykonawczych i normatywnych, które mogą mieć znaczące oddziaływanie na środowisko;1
- nie zobowiązują ani nie zachęcają potencjalnych wnioskodawców, aby jeszcze przed złożeniem wniosku o pozwolenie na podjęcie planowanego przedsięwzięcia identyfikowali zainteresowanych przedsięwzięciem bądź udzielali informacji o nim czy inicjowali dyskusję dotyczącą jego celów;
- nie zobowiązują organu do niezwłocznego podania do publicznej wiadomości informacji o wydanej decyzji i o możliwości zapoznania się z jej treścią;
- znacznie ograniczają możliwość zaskarżenia przez ekologiczne organizacje pozarządowe aktów prawa miejscowego.
Zachęcamy do zapoznania się z opracowaniem adw. Bolesława Matuszewskiego, w oparciu o który przygotowujemy Shadow report z wykonania Konwencji:
Załączniki:
1 Tabela zawierająca listę środków prawnych na poziomie krajowym mających znaczenie dla transpozycji artykułów 3-9 Konwencji sporządzonej w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 r. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, wraz z krótkim opisem sposobu, w którym każdy środek prawny transponuje Konwencję w tym tzw. specustaw, wraz z krótkim opisem sposobu, w którym specjalne środki prawne wyłączają lub ograniczają transpozycję Konwencji
2 Tabela zawierająca listę tych części poszczególnych artykułów Konwencji sporządzonej w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 r. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, które nie zostały transponowane do prawodawstwa krajowego lub których transpozycja budzi wątpliwości
3 Komentarz do zmian przewidzianych w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw
1 W zakresie wymienionych tu punktów 1 i 2 Nowelizacja UOOŚ, która ma wejść w życie 1 stycznia 2017 r., wprowadzi zmiany skutkujące poprawą transpozycji Konwencji, jednak większość problemów omówionych w opracowaniu pozostanie poza zakresem Nowelizacji UOOŚ.