Projektowana przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad droga ekspresowa S16, w przebiegu Olsztyn– Ełk (Via Baltica) – Knyszyn – Białystok, ma stać się jednym z kluczowych elementów docelowego układu sieci autostrad i dróg ekspresowych. Na zachodzie ma się łączyć poprzez S51, z S7 i dalej poprzez planowaną S5 z A1, A2, planowaną S10 i A6. Na wschodzie będzie się łączyć z S61/Via Baltica i S19/Via Carpatia. Ma to być najkrótsza trasa tranzytowa do Państw Bałtyckich (przez Budzisko, Ogrodniki) i Białorusi (przez Kuźnicę, Bobrowniki) ze wszystkich kierunków (z zachodu np. Berlina lub Poznania, ze wschodu np. z Ukrainy przez Hrebenne lub Korczową, z północy np. Gdańska i z południa np. z Rzeszowa albo Słowacji przez Barwinek lub Zwardoń). Tak planowana S16 połączona z ważnymi międzynarodowymi trasami transportowymi (w szczególności z zachodu jak i południa) ma stać się jednym z głównych korytarzy tranzytowych na wschód. Biorąc pod uwagę międzynarodowe znaczenie tych tras np. Via Baltica, Via Carpatia czy A2, planowana S16 na odcinku Mrągowo – Orzysz – Ełk – Knyszyn – Białystok będzie prowadziła intensywny, międzynarodowy, ciężki ruch tranzytowy.

Projekt bez tytułu(163)

 

W obecnym kształcie planowana droga ekspresowa S16 na odcinku Mrągowo – Orzysz – Ełk – Knyszyn – Białystok nie jest „drogą dla Mazur i Biebrzy”, ale przez Mazury i przez Biebrzę. To międzynarodowy korytarz tranzytowy przecinający Krainę Wielkich Jezior Mazurskich i Dolinę Biebrzy, nie gwarantujący rozwoju tych regionów, a stanowiący zagrożenie dla ich krajobrazu, przyrody oraz zasobów wodnych. Dlatego niektóre samorządy, znacząca część lokalnej społeczności oraz organizacje społeczne i liczni naukowcy stanowczo nie zgadzają z planowanym przebiegiem S16 na tych obszarach.

S16 biec ma przez dwa unikalne krajobrazy oraz niezwykle istotne dla bioróżnorodności Polski i Europy ekosystemy: Krainę Wielkich Jezior Mazurskich (odcinek Mrągowo – Orzysz – Ełk/Via Baltica) oraz Dolinę Biebrzy (odcinek Knyszyn – Ełk, który ma połączyć Via Carpatię z Via Balticą).

Rekomendowany obecnie przez GDDKiA Olsztyn wariant „B” drogi ekspresowej S16 na terenie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (odcinek: Mrągowo – Orzysz – Ełk) przecina:

  • obszary Natura 2000: PLB280008 Puszczę Piską, PLB280001 Bagna Nietlickie, PLH280055 Mazurską Ostoję Żółwia Baranowo, PLH280054 Mazurskie Bagna, PLH280034 Jezioro Woszczelskie, PLH 280014 Ostoję Poligon Orzysz;
  • Mazurski Park Krajobrazowy i Otulinę Mazurskiego Parku Krajobrazowego;
  • obszary chronionego krajobrazu: Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego (Zachód i Wschód), Jeziora Legińsko-Mrągowskie, Krainę Wielkich Jezior Mazurskich, Jeziora Orzyskie, Pojezierze Ełckie.
Projekt bez tytułu(161)

 

Natomiast analizowane przez GDDKiA Białystok przebiegi drogi ekspresowej S16 na terenie Doliny Biebrzy (odcinek Ełk – Knyszyn), w zależności od wariantu, biec będą przez:

  • Biebrzański Park Narodowy;
  • obszary Natura 2000: PLB200006 Ostoja Biebrzańska, PLH200008 Dolina Biebrzy, PLB 200003 Puszcza Knyszyńska, PLH200006 Ostoja Knyszyńska, PLB 200002 Puszcza Augustowska i PLH200005 Ostoja Augustowska.
Projekt bez tytułu(162)

 

Walorem Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Doliny Biebrzy są nie tylko chronione prawem obszary, ale również niezliczone niechronione formy przyrody jakimi są naturalne ekosystemy leśne, jeziorne, bagienne i rozlewiska oraz krajobraz kulturowy. Wszystkie te elementy są podstawą dynamicznego rozwoju na tych obszarach jednej z ważniejszych gałęzi lokalnej działalności gospodarczej – turystyki.

Projekt bez tytułu(160)

 

Fundacja Greenmind, jak wiele organizacji społecznych, mieszkańcy, miłośnicy przyrody i naukowcy, domaga się:

  • wstrzymania przez GDDKiA dalszych prac i działań nad planowaną drogą ekspresową S16 na odcinku: Mrągowo – Orzysz – Ełk – Knyszyn – Białystok do czasu przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla całego odcinka,
  • przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko planowanej drogi ekspresowej S16 na odcinku Mrągowo – Orzysz – Ełk – Knyszyn – Białystok w oparciu o aktualne badania natężenia ruchu, z uwzględnieniem prognozowanego ruchu generowanego z istniejących, realizowanych i planowanych dróg ekspresowych i autostrad ze wszystkich kierunków, w tym w szczególności prognozowany ruch z Via Baltica, Via Carpatia i S5 (przez S7 i S51),
  • pełnego przeanalizowania proponowanego przez stronę społeczną wariantu omijającego od południa Krainę Wielkich Jezior Mazurskich oraz Dolinę Biebrzy w korytarzu Olsztyn – Szczytno – Łomża – Zambrów – Bielsk Podlaski,
  • opracowania przez instytucje odpowiedzialne za politykę transportową – na szczeblu lokalnym, regionalnym jak i krajowym – alternatywnego projektu w stosunku do obecnie realizowanego przez GDDKiA, uwzględniającego zgłaszane przez samorządy oraz stronę społeczną rozwiązania alternatywne, eliminującego ciężarowy ruch tranzytowy z Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Doliny Biebrzy (przy zapewnieniu szerokiej partycypacji społeczeństwa – w dialogu z lokalną społecznością, samorządami, organizacjami społecznymi i służbami odpowiedzialnymi za ochronę przyrody i krajobrazu),
  • modernizacji i remontu istniejących dróg w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich i Dolinie Biebrzy w sposób niepozwalający na wykluczenie komunikacyjne regionu, jednocześnie niezagrażający jego walorom przyrodniczym, bezpieczny i wygodny zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.