Konieczność ochrony torfowisk jest ściśle powiązana z globalnymi wyzwaniami środowiskowymi – dramatyczną utratą różnorodności biologicznej i postępującą gwałtownie katastrofą klimatyczną. Znaczenie tych ekosystemów dla regulacji klimatu ma zarówno wymiar globalny, jak i lokalny – ten pierwszy wynika z roli bagien w krążeniu i magazynowaniu węgla, a ten drugi – z ich wpływu na retencję i lądowy obieg wody. Oba procesy zostają znacząco zaburzone wskutek działań prowadzących do osuszania lub innego rodzaju degradacji bagien. Osuszanie torfowisk sprawia, że te ekosystemy, dotychczas stabilizujące klimat i zapewniające trwanie dzikiej przyrody, pod wpływem odwodnienia stają się kolejnym poważnym zagrożeniem dla stabilności biosfery, pogłębiając kryzys klimatyczno-ekologiczny. Więcej informacji o klimatycznych aspektach ochrony bagien można znaleźć w opracowaniu dr hab. Wiktora Kotowskiego pt. Bagna, ludzie i klimat. O ochronie torfowisk z punktu widzenia przeciwdziałania zmianie klimatu i adaptacji do niej.

W Dolinie Biebrzy występują największe w Polsce bagna torfowe zachowane w stanie zbliżonym do naturalnego. Niestety dwa razy większą powierzchnię zajmują tu torfowiska odwodnione, których przekształcenie sięga początków XIX wieku, a także jest skutkiem projektów melioracyjnych z czasów Polski Rzeczpospolitej Ludowej.

Torfowiska Biebrzańskie są więc – z jednej strony – jednym z największych naturalnych magazynów węgla organicznego w Polsce, a z drugiej strony – jednym z najsilniejszych emitentów dwutlenku węgla, przynajmniej w regionie Podlasia. W kontekście pojawiających się nowych zagrożeń dla tego obszaru  - np. budowy drogi ekspresowej S16 – jasne jest, że torfowiska Doliny Biebrzy należy nie tylko chronić przed kolejnymi inwestycjami, ale też wyleczyć zadane im kiedyś rany, przeprowadzając szeroko zakrojone, odważne projekty renaturyzacji. I to właśnie ta perspektywa, a nie zachowanie status-quo, powinna być odniesieniem przy analizie wpływu jakichkolwiek inwestycji na środowisko. W czasie przyspieszającego kryzysu klimatycznego naprawa częściowo zaburzonych dużych terenów przyrodniczych powinna być zdecydowanym priorytetem.

Torfowiska Doliny Biebrzy, na powierzchni odpowiadającej 0,3% powierzchni Polski, magazynują 76-127 milionów ton węgla, co przekłada się na ok. 280-460 milionów ton wycofanego z atmosfery dwutlenku węgla. Dla porównania, lasy w Polsce, zajmujące ok. 30% powierzchni kraju (a więc sto razy większy obszar), przewyższają zasobami węgla biebrzańskie torfowiska najwyżej dwu-trzykrotnie (zasoby węgla w polskich lasach szacowane są na ok. 820 MT).

 

Treść całego artykułu dr hab. Wiktora Kotowskiego pt. Bagna, ludzie i klimat. O ochronie torfowisk z punktu widzenia przeciwdziałania zmianie klimatu i adaptacji do niej.